Michał Howorka to postać, której życie i działalność są ściśle związane z ważnymi wydarzeniami historycznymi w Polsce. Urodził się 29 września 1900 roku w małej wsi Zielonki, usytuowanej w powiecie krakowskim. Jego losy zostały brutalnie przerwane, gdy 10 marca 1942 roku zmarł w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.
Michał Howorka był nie tylko prawnikiem, ale również aktywnym działaczem politycznym. Jego zaangażowanie w polski oboz narodowy pozwoliło mu wywierać wpływ na kształtowanie się polityki w swoim kraju. Jego życie stanowi obraz trudnego okresu w historii Polski, kiedy to wielu ludzi walczyło o swoje przekonania w obliczu opresyjnych reżimów.
Życiorys
W 1922 roku Michał Howorka dokonał przeprowadzki do Poznania. Dwa lata później ukończył studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego. Po zdobyciu aplikacji sądowej, rozpoczął swoją karierę zawodową w Poznaniu, pracując w takich instytucjach jak Prokuratoria Generalna oraz w sądownictwie, gdzie pełnił funkcje asesora i sędziego. Od 1930 roku przeszedł do pracy jako adwokat, koncentrując się głównie na sprawach cywilnych. Howorka był również autorem kilku publikacji dotyczących prawa.
W czasie studiów związał się z narodowymi środowiskami prawicowymi, angażując się w działalność organizacji Związek Akademicki Młodzież Wszechpolska oraz korporacji akademickiej „Masovia”. Pełnił też funkcje w Bratniej Pomocy oraz przewodniczył Kołu Naukowemu Prawników i Ekonomistów w latach 1923–1924. Działał jako encyklopedysta i był jednym z redaktorów trzytomowej Podręcznej encyklopedii handlowej, która ukazała się w 1931 roku w Poznaniu.
W 1927 roku Michał Howorka zainicjował kampanię propagandową mającą na celu przyłączenie Prus Wschodnich do Polski. Został aktywnym działaczem Obozu Wielkiej Polski i w 1931 roku przyjął członkostwo w Radzie Wojewódzkiej Stronnictwa Narodowego (SN). Był jednym z czołowych obrońców młodych działaczy narodowych w wielu procesach politycznych. Po rozwiązaniu OWP, na jesieni 1932 roku, stanął na czele zarządu Związku Młodych Narodowców na terenie powiatu oraz miasta Poznań, jednakże w maju 1933 roku został usunięty z tego stanowiska.
Od września 1933 Howorka przygotowywał się do założenia własnej organizacji politycznej. Pierwsze spotkanie Stronnictwa Wielkiej Polski miało miejsce 4 marca 1934 r. i zgromadziło około 300 zwolenników. Organ prasowy stronnictwa, pismo „Szczerbiec”, zaczął być jego oficjalnym głosem. W broszurze „Walka o Wielką Polskę” z 1934 roku, zawarł główne założenia programowe, które podkreślały wsparcie dla robotników i chłopów, jednocześnie odrzucając współpracę z bogatymi warstwami społecznymi. Jak stwierdził: „Nie żądajmy od klas posiadających, aby otwarcie i jasno stali w naszych szeregach, ale mamy zupełne prawo powiedzieć, że tych szkodników społecznych, którzy prawo własności nadużywają ze szkodą dla obozu narodowego mamy prawo zlikwidować i zlikwidujemy”.
W programie SWP dostrzegalne były wyraźne akcenty narodowo-radykalne, a także postawy antyniemieckie i antysemickie, a także opór wobec dyktatury sanacyjnej, masonerii oraz wpływów socjalistycznych i komunistycznych. Działalność Stronnictwa Wielkiej Polski, mimo że cieszyła się pewnym poparciem, spotkała się z potępieniem ze strony Stronnictwa Narodowego w Poznaniu. Na początku maja 1934 roku SWP połączyło się z Obozem Narodowo-Radykalnym (ONR) powstałym w Warszawie.
Jako lider ONR w Poznaniu, Michał Howorka w 1934 roku stwierdził, że należy usunąć Żydów z posiadanych majątków, porównując tę sytuację do działań komunistów w Rosji. Podkreślił także konieczność „aryjskiej solidarności” w ramach walki z „obcymi rasowo”. Z powodu swojej działalności był dwukrotnie aresztowany w 1934 roku, a w rezultacie trafił do Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Po stwierdzeniu wady serca został jednak zwolniony. Po rozwiązaniu ONR, wstąpił do Związku Młodych Narodowców, a już w grudniu tegoż roku zasiadł w jego Zarządzie Głównym, lecz wkrótce został usunięty z kierownictwa. Zniechęcony porażkami, postanowił zrezygnować z działań politycznych i do 1939 roku praktykował jako adwokat.
Wraz z wybuchem II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku Howorka udał się do Warszawy, gdzie w obawie przed represjami zmienił nazwisko na Mikołaj Owsienko. W stolicy pracował w handlu, a równocześnie był łącznikiem między strukturami Związku Walki Zbrojnej w Warszawie i Lublinie oraz współpracownikiem prasy podziemnej. Dnia 17 maja 1941 roku został aresztowany przez gestapo. Po przetrwaniu na Pawiaku, został wysłany do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie poniósł śmierć.
Przypisy
- MichałM. Howorka MichałM., Walka o Wielką Polskę, 1934, s. 10.
- MichałM. Howorka MichałM., Walka o Wielką Polskę, 1934, s. 8.
- Maciejewski 1931 r.
Oceń: Michał Howorka