Park wiejski w Zielonkach to miejsce o bogatej historii, usytuowane w rejonie tzw. Marszowca, który znajduje się w południowej części Gminy Zielonki, tuż przy granicy z Krakowem. Jego całkowita powierzchnia wynosi 2 hektary oraz 54 ary, co czyni go znaczącym obszarem zieleni w okolicy.
Początki tego terenu sięgają czasów, gdy na jego miejscu funkcjonowała cegielnia, która oferowała surowce naturalne. Cegielnia ta specjalizowała się w eksploatacji iłów mioceńskich, lessów oraz piasków czwartorzędowych, które znajdowały się na tym obszarze. Zakład rozpoczął działalność około roku 1900, a jego eksploatacja trwała aż do 1997 roku. Warto podkreślić, że metoda odkrywkowa stosowana w cegielni spowodowała powstanie wyrobisk, które w miarę upływu czasu zaczęły wypełniać się wodą.
O lokalnej legendzie mówi się, iż część osób wierzyła, że źródła wód podskórnych spływających z pobliskiego terenu Marszowca, odgrywały rolę w wypełnianiu tych wyrobisk. Ponadto pierwotni mieszkańcy Zielonek sądzili, że woda skrywa właściwości zdrowotne, co skłaniało ich do korzystania z tych zasobów. Z biegiem lat wyrobiska zaczęły zarastać roślinnością, przekształcając się w stawy, które stały się ulubionym miejscem rekreacji dla lokalnej społeczności.
Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku Kraków postanowił wykorzystać te wyrobiska, a zwłaszcza to, które miało dostęp do drogi, jako wysypisko śmieci. Wkrótce wywożone odpady zostały przykryte grubą warstwą ziemi i gruzu. Dopiero w 1993 roku wprowadzono Miejski Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego dla Gminy Zielonki. Głównym zamiarem projektanta było połączenie terenu byłej cegielni oraz wysypiska z Parkiem Krajobrazowym Dolinki Krakowskie.
Niestety, koncepcja ta spotkała się z silnym oporem ze strony mieszkańców, co doprowadziło do tego, że planowana zieleń publiczna została przerwana, a część tej przestrzeni przekształcono w tereny budowlane. Witryna odpowiedzialna za zagospodarowanie terenu musiała stawić czoła wielu wyzwaniom, ponieważ zarówno stawy, jak i częściowo zasypane wyrobiska wymagały szczególnego traktowania na poziomie technicznym, nie mogąc być wykorzystywane jako miejsca budowlane. Ostatecznie jednak, obszar ten został po raz pierwszy uznany za miejsce na nasycenie zieleni publicznej.
W roku 1998 Rada Gminy podjęła decyzję o przeznaczeniu działki gminnej, obejmującej część terenu dawnej cegielni, na mocy inwestycji jaką był "Park Wiejski w Zielonkach". Pozostała część terenu cegielni została sprzedana prywatnym osobom, co zamknęło pewien rozdział w historii tego niezwykłego miejsca.
Koncepcja parku
Pierwotna wizja realizacji inwestycji, znanej jako Park wiejski, została stworzona w 1998 roku. Wówczas zakładano, że północną granicę parku będzie wyznaczać wojewódzka droga Zielonki – Bibice. W tej lokalizacji planowano zorganizowanie parkingu dla samochodów oraz budynku toalet publicznych, a także szatni przeznaczonej dla użytkowników kortów tenisowych. W tym rejonie przewidziano dwa korty do gry, niewielkie trybuny oraz ścianę treningową. Obok miało się znaleźć miejsce na plac zabaw dla dzieci oraz altanę.
Centralnym miejscem tego projektu była przestrzeń małego „błonia” oraz staw otoczony roślinnością wodną. Nad węższą częścią stawu planowano zbudowanie mostku pieszo-rowerowego, który miał pełnić rolę komunikacyjną, łącząc osiedle z resztą wsi. Nawierzchnia mostku miała być asfaltowa, co miało odróżnić go od ciągów o charakterze rekreacyjnym, dla których zastosowano by nawierzchnię z kostki brukowej.
Na południowej stronie parku planowano utworzenie ogródka skalnego, który miałby być wzbogacony o lokalną roślinność oraz charakterystyczne dla tego terenu skałki wapienne. Dodatkowo, przewidywanooj stworzenie ogrodu wrzosowiskowego. Całość koncepcji miała być otoczona zielenią wysoką liściastą, z akcentami drzew iglastych. Warto zaznaczyć, że nie planowano ogrodzenia parku, z wyjątkiem terenu kortów tenisowych i placu zabaw dla dzieci. Niestety, projekt ten nie doczekał się realizacji.
W 2006 roku został opracowany nowy projekt zagospodarowania parku przez architekta Miłosza Łuckiego. Nowa koncepcja zakładała podział obszaru na kwadratowe kwartały, wzdłuż których poprowadzono podstawowe żwirowe ścieżki spacerowe. Dodatkowo, wytyczono dwie nieregularne ścieżki, które obrzeżają cały teren parku.
W te podstawowe ciągi komunikacyjne wkomponowano elementy funkcjonalne oraz zieleń. W ramach rozwiązań funkcjonalnych ustalono, że dwie najdłuższe ścieżki będą pełnić rolę głównych alei spacerowych. Ich charakter podkreślono nasadzeniami drzew w szpalerze oraz podwójnymi ścieżkami. Pomiędzy nimi, w osobnych kwartałach, przewidziano boisko do siatkówki i koszykówki, plac zabaw dla dzieci, a także pagórek, który stanowiłby atrakcyjny akcent krajobrazowy, pełniąc rolę punktu widokowego lub zimą górki saneczkowej dla dzieci.
Pozostałe obiekty:
Osiedle Łokietka | Fort główny artyleryjski 45 „Zielonki” | Parafia Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Zielonkach | Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w ZielonkachOceń: Park wiejski w Zielonkach